Uluslararası Veri Projeleri

    Nación Costa Rica’da araştırmacı veri gazetecisi olarak çalışan Hassel Fallas’ın, ulusal ve uluslararası veri güdümlü proje yarışmalarında birçok ödülü bulunuyor. Veri gazeteciliğinde takım çalışmasının önemine vurgu yapan Fallas, bu alanda kariyer yapmak gazetecilere matematik korkularını yenmelerini ve dijital dünyayı yakından takip etmelerini öneriyor.

            Fallas, 16 yıldır gazetecilik ve editörlük yapıyor. Şu anda La Nación Costa Rica’da araştırmacı veri gazetecisi olarak çalışan Fallas, Alcalá de Henares Üniversitesi’nde dijital gazetecilik eğitimi aldığını belirtiyor.

             Fallas araştırmacı veri gazetecisi olarak kamu yararı güden projeler yapıyor. Veri gazeteciliğinin geleneksel araştırmacı gazetecilik, veri madenciliği, istatistik ve bilgisayar mühendisliğinin bileşkesi olduğunu aktaran. Fallas, projelerini hem masaüstü bilgisayarlar hem de cep telefonlarında desteklenebilecek şekilde tasarladıklarını, böylelikle birçok arayüzden okuyucu-kullanıcı kitlesine ulaştığını ifade ediyor.

Fallas, projelerini şöyle sıraladı: “Kayıp Hafıza”

Fallas’ın  bu projesi beş ayrı ülkede çalışan uluslararası ülkede yürütülüyor ve projede Latin Amerika’daki kültürel miras kaçakçılığına odaklanılıyor: “Bulduğumuz kaçakçılık ağı antika kaçakçılarını, politikacıları ve Buenos Aires’ten Guatemala’ya kadar uyuşturucu çetelerini kapsıyordu. Bu proje, büyük miktarda veri kullanarak yapılan ilk kültür kaçakçılığı projesi.” Fallas, projenin 2016 Latin Amerika Araştırmacı Gazetecilik Ödülünü 3. Sıradan kazandığını sözlerine eklemeyi unutmadı.

    “Senin Kariyerin, Senin Geleceğin”

Fallas, bu projeyle  veri görselleştirme ve veriden hikaye üretme adına gençlere eğitim ve bilgilendirme yapmayı amaçladıklarını ifade ediyor:“Veri gazeteciliği ile ne kadar para kazabilirim?’, ‘ Veri gazeteciliği öğrenen çok insan var mı?’, ‘ Veri gazeteciliğinin geleceği parlak mı?’ gibi sorulara bu projede cevap verdik.”

“Costa Rica’nın Gizlenmiş Benzin Fiyatı”

Bu projesi ile benzin üzerinden uluslararası çıkar ilişkilerini ortaya koyan Fallas, çalışmasıyla 2016 Veri Gazeteciliği Ödülü’ne sahip olduğunu belirtiyor.  

“Veri gazeteciliği haberin doğruluğuna dair okuyucu-kullanıcıya güvence veriyor. Geleneksel gazetecilikte kaynağa giden muhabirin kaynağı şeffaf olmayabiliyor. Fakat, veri gazeteciliğinde kaynak açık olarak paylaşılıyor. Okuyucu hem okuduğu haberi yorumlama hem de kaynağına ulaşıp kendi projelerinde de kullanma imkanı buluyor.” diyen Fallas, geleneksel gazetecilik ile veri gazeteciliği arasındaki farkı ortaya koyuyor.

Fallas, “Veri gazeteciliğinin beş aşaması var. Önce gerekli olan verinin toparlanması gerekiyor. Bu veriler ile veri setleri oluşturuluyor. Veriler internet sitelerinden, STK veya devlet kaynaklarından kazınarak veya indirilerek bulunabilir. Çok farklı yazılımlar kullanarak veri bulmak mümkünken klasik gazetecilikte olduğu gibi röportaj veya araştırma da yapılabilir. İkinci aşamada verilerin temizlenmesi var. İşlenirken yanlış hecelenen isimler ve veriler hatalı sonuçlara götürebilir.

Hassel Fallas “Veri gazetecisi olmak isteyenler matematik korkusunu yenmeli ve eleştirel bir bakış açısına sahip olmalıdır” dedi.

"Kaliteli veri"

 Veri gazeteciliğinde analizinizin kalitesi verinizin kalitesine bağlıdır. Bu işlemlerden sonra projenize bir bağlam oluşturmalı ve şu soruları sormalısınız: Kaynak ne kadar güvenli?  Veri kaynakta ayrıntısıyla verilmiş mi? Verilerde eksiklik var mı? Veri nasıl toplanmış? Veri bana ihtiyacım olan tüm bilgiyi sağlıyor mu?” diye sözlerine devam ederken, bu sorulara bulunan cevapların, kişileri yeni sorular sormaya yönlendirebileceğini belirtiyor.

    Fallas, üçüncü aşamada veri gazetecisinin bağlamları oluşturup değişik kaynaklardan derlediği tüm verileri birleştirip kendi veri setini oluşturması gerektiğinin önemine dikkat çekiyor.

Fallas’ın aktardığına göre, veri gazeteciliği projeleri hazırlanırken dördüncü adım ise veriyi hikayeleştirmek: “Veri setinden çıkarılacak sonuçlarla veri gazetecisinin haberi hikayeleştirmesi gereklidir. Eğer az gelirli toplumsal sınıflarda liseden ayrılma oranını daha fazla bulmuşsanız, bu öğrencilerin okulu bırakınca neler yaşadığını araştırmalısınız ve bu yüzden veri gazeteciliğinin beşinci adımı olan iletişim adımına geçmelisiniz.”

Fallas, veri gazeteciliğinin son aşaması olarak şunları kaydediyor:“İletişim adımı veri görselleştirme, bilgi grafikleri oluşturma, çevrimiçi uygulamalar geliştirme ve en iyi insan hikayesini ortaya çıkarmaktan oluşuyor.”

Fallas, matematiği iyi olmasa bile insanların veri gazetecisi olabileceğini belirtirken, kendisinin de matematikte iyi olmadığını ama yeni nesil gazetecilerin veri ile çalışmaya alışacaklarını ve bir şekilde veriden nasıl bilgiyi çıkartıp haberleştireceklerini bileceklerini söyledi. Fallas, veri gazeteciliği ile birçok şey keşfettiğini ve devamlı proje üreterek, ülkesinde bir dönüşüm yarattığını sözlerine ekledi.

Veri gazeteciliği projeleri için Latin Amerika ve Afrika’da birçok ülkeyi ziyaret eden Fallas, en iyi deneyiminin öğrencilerin veri ile çalışma korkularını yenip gazeteciliğin kalitesini arttıracak çalışmalar yapmalarını görmek olduğunu kaydetti.

Fallas, veri gazetecisi olmak isteyenlerin yalnız kurtlar gibi davranamayacağının altını çizerken, veri gazeteciliğinde takım çalışmasının esas olduğunu vurguladı.Veri gazetecilerinin fikirlerini paylaşarak farklı bakış açıları geliştirebileceklerinin altını çizen Fallas, veri gazetecilerinin, bilgisayar programcıları, yazılımcılar, istatistikçiler, ekonomistler ve tasarımcılar ile arkadaş olmaları gerektiğini sözlerine ekledi. Bununla birlikte ödüllü gazeteci, veri gazeteciliğinde dijital dünyanın yakından takip edilmesinin önemine vurgu yapmayı da ihmal etmedi.

"Matematik korkusu yenilmeli"

“Veri gazetecisi olmak isteyenler, matematik korkusunu yenmeli ve eleştirel bir bakış açısına sahip olmalıdır. Veriyi bulup ondan haber çıkartmak için her yere burnunu sokmalı ve pes etmeden disiplinli bir şekilde çalışmalıdır.”

    Fallas, kendisi için çalıştığı verinin büyüklüğünün önemli olmadığını söylerken, “Yüz veya bin gigabyte bilgi kulağa çok gelse de, kamu yararına veri ile haber üretmek için çok anlamsız olabilir” dedi. Fallas verinin büyüklüğünün kendi başına etkileyici olmadığını, önemli olanın yüzlerce veya milyarlarca veri kaynağından oluşan bir veri seti ile kesin sonuçlara varmak olduğunu ifade etti.

    Haber: Faruk Aydıner